Rok 2020 będzie rokiem dużych zmian zarówno w przepisach Kodeksu cywilnego, jak również w ustawie o prawach konsumenta. Przewidywana nowelizacja i wejście nowych przepisów konsumenckich ma nastąpić w czerwcu 2020 r.
Zmiany w prawie konsumenckim będą dotyczyły głównie transformacji statusu dotyczącego osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, które w określonych sytuacjach będą traktowane jako konsument i w związku z tym będą objęte ochroną przewidzianą dla konsumentów mimo że są przedsiębiorcami.
Jakich zmian można spodziewać się w ustawie o Prawach konsumenta w 2020 r.?
Przede wszystkim samo traktowanie osoby fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą zmieni się, gdyż w określonych sytuacjach, będzie ona traktowana jak konsument. Wprawdzie nie będzie ona posiadała, tak jak zwykły konsument, pełnej ochrony oraz nie będzie korzystała z pełni praw, ale nie będzie tez postawiona na równi z innymi przedsiębiorcami.
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą staje się konsumentem i uzyskuje jego uprawnienia oraz ochronę, jedynie w przypadku, kiedy zakup, którego dokonuje nie ma dla tej osoby charakteru zawodowego. Dodatkowym plusem będzie fakt, iż zakupu przedsiębiorca będzie mógł dokonać na fakturę, która nie pozbawi go, tak jak do tej pory, prawa do skorzystania z uprawnień konsumenckich.
W jaki sposób będzie przeprowadzana weryfikacja przedsiębiorcy?
Zwiększone prawa konsumentów nałożyły na sprzedawców zupełnie nowe obowiązki. Po pierwsze to na sprzedawcy będzie ciążył obowiązek ustalenia czy danemu przedsiębiorcy należą się uprawnienia konsumenckie. Będą to robili na podstawie CEiDG, a konkretnie na podstawie kodów PKD. Kody te określają rodzaj działalności jaką wykonuje przedsiębiorca. To czy przedsiębiorcy przysługują uprawnienia konsumenckie będzie sprawdzane każdorazowo, co oznacza, iż sprzedawca za każdym razem będzie musiał sprawdzić wpis w CEiDG. Na dzień dzisiejszy ustawodawca nie przewidział łatwiejszej formy analizy.
Kolejnym obowiązkiem sprzedawcy w związku z nowymi przepisami będzie zaktualizowanie, do dnia wejścia w życie zmian, regulaminów. Przede wszystkim sprzedawca powinien wprowadzić do swojego regulaminu trzecią kategorię podmiotu, gdyż nie może on dodać do kategorii konsumenta nowej grupy przedsiębiorców z prawami konsumenta. Dzieje się tak dlatego, że pomimo nadania przedsiębiorcy praw konsumenta, nie staję się on bezpośrednio konsumentem. Poza dodaniem nowej grupy do regulaminu, sprzedawca musi również dodać odpowiednie dla tej grupy przepisy.
Jakie uprawnienie otrzymają przedsiębiorcy?
Po zmianie przepisów osoba prowadząca działalność gospodarczą będzie objęta ochroną dla konsumentów w następujących zakresach:
-
niedozwolonych postanowień umownych,
-
rękojmi za wady,
-
prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.
Ochrona w zakresie klauzul abuzywnych
Katalog klauzul niedozwolonych będzie taki sam dla nowej grupy przedsiębiorców, jak dla konsumentów. Jedyną różnicę będzie można odnaleźć w instytucji sprawującej ochronę w tym zakresie. Jeżeli chodzi o konsumenta to ochronę sprawują Prezes UOKiK oraz powiatowy rzecznik konsumentów. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorców objętych ochroną konsumencką nie dotyczy możliwość dochodzenia roszczeń z tego tytułu. Wręcz przeciwnie, będzie to możliwe, jednakże instytucją przed którą będą mogli dochodzić swoich praw będzie Sąd.
Ochrona w zakresie rękojmi za wady
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą będzie miał prawo złożyć reklamację towaru z tytułu rękojmi, jeżeli zakupiony przez niego towar będzie miał wadę fizyczną lub prawną. W momencie, kiedy towar zakupiony przez takiego przedsiębiorce będzie miał którąś z w/w wad, przedsiębiorca będzie mógł domagać się następujących działań:
-
naprawienie towaru,
-
wymiany towaru na nowy,
-
obniżenia cen towaru,
-
odstąpienia od umowy.
Po złożeniu przez w/w przedsiębiorcę reklamacji, sprzedawca będzie miał 14 dni na ustosunkowanie się i rozpatrzenie reklamacji. Jest to kolejny przywilej dla tej kategorii przedsiębiorców, gdyż do tej pory termin rozpatrzenia reklamacji nie był wprost uregulowany w przepisach.
Przedsiębiorcy tak samo jak konsumenci będą mogli zareklamować swój towar z tytułu rękojmi w okresie 2 lat od jego wydania. Ponadto przedsiębiorca, tak jak konsument będzie mógł skorzystać z domniemania istnienia wady fizycznej w momencie wydania rzeczy, w przypadku, kiedy została ona stwierdzona w ciągu roku.
Należy podkreślić, iż pomimo tego, że ustawodawca dał przywilej instytucji rękojmi dla przedsiębiorcy, to pozostawił również sprzedawcy możliwość, by mógł w swoim regulaminie zawrzeć przepis wyłączający rękojmię dla tej kategorii podmiotów.
Ochrona z zakresu prawa odstąpienia od umowy
Przepis ten daje możliwość osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą zwrócenia zakupionego towaru w przypadku zakupu na odległość lub poza lokalem. Przedsiębiorca będzie miał prawo odstąpić od takiej umowy poprzez złożenie oświadczenia w terminie 14 dni bez podawania przyczyny – tak jak w przypadku konsumenta. Bieg takiego terminu rozpoczyna się w dniu otrzymania ostatniego towaru i biegnie przez 14 dni kalendarzowych. W momencie kiedy jednoosobowa firma złoży oświadczenie o odstąpieniu od umowy, to sprzedawca będzie miał obowiązek zwrotu pieniędzy w terminie 14 dni. Natomiast firma będzie miała obowiązek zwrócić towar w terminie 14 dni od złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy.
Podkreślić należy, iż nie zawsze przedsiębiorca będzie mógł zwrócić towar na zasadach opisanych wyżej. Prawo to jest niedozwolone np. w sytuacji, gdy przedsiębiorca kupi towar na indywidualne zamówienie lub z krótkim terminem przydatności.
Podsumowując, zmiany, które czekają nas w czerwcu 2020 r. w ustawie o prawach konsumenta, będą bardzo korzystne dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, w związku z tym, że ich traktowanie będzie zbliżone do tego, jak dotychczas byli traktowani konsumenci. Jednakże na tym mogą ucierpieć sprzedawcy, którym to ustawodawca dodał jeszcze więcej obowiązków niż dotychczas.
Tekst: Klaudia Biegańska
