Jedną z pierwszych decyzji jaką musi podjąć przedsiębiorca zakładający własną działalność gospodarczą jest wybór formy opodatkowania. Decyzja ta musi bowiem zostać dokonana w momencie wypełniania wniosku CEIDG-1 lub poprzez złożenie oświadczenia naczelnikowi urzędu skarbowego. Aby wybrać najkorzystniejszą formę opodatkowania, przedsiębiorca powinien zapoznać się ze wszystkimi czterema wariantami oraz rozsądnie dopasować jeden z nich do swoich potrzeb.
Pierwszą możliwością jest opodatkowanie działalności na zasadach ogólnych oraz prowadzenie Książki Przychodów i Rozchodów. Stawki podatku dochodowego wynoszą 18% oraz 32% i są one uzależnione od progów podatkowych, czyli wysokości osiągniętego dochodu. Ta forma opodatkowania jest najkorzystniejsza dla działalności, które generują wysokie koszty. Innymi zaletami skali podatkowej jest możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem, prawo do rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko czy możliwość skorzystania z kredytu podatkowego. Jednak w sytuacji, gdy dochód z działalności ma zakwalifikować przedsiębiorcę do nieopłacalnego progu 32%, warto pomyśleć o wyborze podatku liniowego.
Podatek liniowy jest jedną, stałą stawką, która wynosi zawsze 19% – niezależnie od wysokości dochodu. W tej formie nie ma możliwości rozliczania się wspólnie z małżonkiem ani korzystania z ulg podatkowych (np. na dzieci) czy uzyskania kredytu podatkowego. Podatnik, który wybierze podatek liniowy, musi w trakcie roku dokonywać wpłat zaliczek na podatek dochodowy. Należy pamiętać, że art. 9a ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza ograniczenie podmiotowe w zakresie możliwości wyboru omawianej formy opodatkowania. Forma ta nie jest dostępna dla przedsiębiorców, którzy przeszli z etatu na własną działalność, tylko po to, żeby wykonywać zlecenia na rzecz byłego pracodawcy i płacić w ten sposób niższy podatek.
Trzecią formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Podstawę opodatkowania stanowi przychód (nie uwzględnia się kosztów). Wariant ten jest skierowany przede wszystkim do podatników, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą niewielkich rozmiarów. Ponadto muszą również spełniać dodatkowe kryteria, tj. w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskali:
-
przychody z działalności prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 250 000 euro,
-
przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, w wysokości przychodów wspólników nie większej niż 250 000 euro.
Stawka podatku zryczałtowanego jest uzależniona od rodzaju prowadzonej działalności. Obecnie obowiązujące stawki to: 20%, 17%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% oraz 2%. Należy pamiętać, że pewne rodzaje działalności są zupełnie wykluczone z tej formy (wyjątki określa Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne). Nie można również korzystać z ryczałtu jeśli prowadzimy działalność wspólnie z małżonkiem albo ten sam rodzaj działalności co małżonek. Podatnik korzystający z ryczałtu jest zobowiązany m.in. do prowadzenia ewidencji przychodów. Zaletą ten formy są stosunkowo niewysokie stawki podatku, a także możliwość rozliczania się w okresach kwartalnych. Warto jednak zauważyć, że nie można zrezygnować z tej formy w dowolnym momencie roku podatkowego oraz że nie pozwala ona na zastosowanie np. ulgi na dziecko.
Najprostszą formą opodatkowania jest karta podatkowa. Przedsiębiorca korzystający z karty nie jest zobowiązany do prowadzenia księgowości, a podatek nie zależy od dochodów. Należy jedynie odprowadzać co miesiąc do urzędu skarbowego stałą kwotę podatku. Wybór tej możliwości jest jednak ograniczony do wąskiego grona przedsiębiorców (kryteria określone zostały precyzyjnie przez Ministerstwo Finansów). Na wysokość przydzielonej stawki podatku wpływ ma kilka czynników, np.: rodzaj wykonywanych usług, liczba ludności w miejscowości, w której działalność jest prowadzona, wiek podatnika itd. Działa to w następujący sposób: im mniejsza liczba ludności, tym mniejsza stawka podatku. Decyzję w sprawie zastosowania wobec konkretnego przedsiębiorcy karty podatkowej wydaje naczelnik urzędu skarbowego. W przypadku, gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków do skorzystania z tej formy opodatkowania, będzie zobowiązany do płacenia ryczałtu lub podatku dochodowego na zasadach ogólnych.
Wybór formy opodatkowania jest jedną z kluczowych decyzji, jaką musi podjąć przedsiębiorca przy zakładaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej. Wpływa ona później na inne aspekty prowadzenia działalności, tj.: koszty związane z prowadzeniem usług rachunkowych, możliwością stosowania ulg itd. Aby wybrać najkorzystniejszą opcję należy rozważyć wszystkie wady i zalety oraz dokonać analizy osiąganych przychodów i kosztów.
Tekst: Izabela Kryspin
